Tạp bút, Nguyễn Thị
Hậu
Ở thành phố mãi rồi nhìn thấy
gà chỉ nghĩ đến thịt gà là thực phẩm, làm các món luộc kho hay chiên hầm, chỉ cố
gắng biết phân biệt gà ta “thả vườn” hay gà tam hoàng hay gà công nghiệp. Chẳng
mấy khi nhớ đến tiếng gà trống gáy ban mai, quên hẳn tiếng gà mái cục tác dẫn bầy
con tìm mồi...
Cho đến một lần tới thăm người
bạn nhà trong chợ Bàu Sen. Hẻm nhỏ tráng xi măng sạch sẽ, buổi trưa vắng người
qua lại. Bỗng đâu có tiếng gà gáy, rồi râm ran thêm nhiều tiếng ò ó o nữa. Bước
ra cửa, ồ, nãy chạy xe vào không để ý, trước cửa nhiều ngôi nhà đặt những chiếc
lồng gà trong có một hay hai chú gà trống, choai choai cũng có mà ra dáng bệ vệ
cũng có. Và lúc này đây các chú đang thi nhau đập cánh phạch phạch và vươn cổ
gáy một cách sảng khoái. Trong lồng mà vẫn nhớ cữ gáy khi đứng nắng trưa,
thương ghê vậy đó. Nghe tiếng gà mà tưởng như đang ở xóm Bàu Sen thủa xưa khi
còn nhà lá hẻm đất lầy lội...
Lần khác ngồi cà phê quán nhỏ
trên đường Hoàng Sa ven kênh Nhiêu Lộc. Buổi chiều mát mẻ, đường đông xe tấp nập,
nước lên đẩy bông lục đơn lẻ bình trôi mải miết. Từ trong hẻm nhỏ mấy người đàn
ông xách lồng gà ra bãi cỏ ven kênh, mở lồng thả ra vài chú gà trống. Mấy chú
gà được thả ra khoan khoái đập cánh gáy lên vài tiếng lạc lõng giữa dòng người
xe qua lại không dứt. Rồi hoàng hôn đến, mấy chú gà lại bị lùa vào lồng và theo
chủ đi về “nhà”, đấy là các căn hộ trên chung cư cao tít bên kia dòng kênh.
Lần khác nữa chạy xe trên đường,
phía trước là chiếc xe máy chở một chiếc lồng sắt đầy gà. Bỗng đâu trong hẻm một
chiếc xe máy khác lao ra. Chiếc xe chở lồng gà vội tránh nhưng vì chở nặng lên
loạng choạng và té xuống đường, nắp bung ra, gà xổng khỏi lồng. Nhiều người vội
chạy đến đỡ người lái xe, cũng may bắt được hết mấy con gà. Chỉ lạ là mấy con
gà to cồ này chẳng cục tác ò o gì, chỉ ke ke khe khẽ, cũng chẳng đập cánh bay
lung tung mà chỉ nhảy nhảy trên đường. Nhìn kỹ hóa ra lũ gà công nghiệp.
Ừ, gà nuôi kiểu công nghiệp làm
mất đi nhiều bản năng của loài gà, chúng chỉ còn biết ăn quanh máng, chỉ biết
đi lại trong chuồng chật chội, chỉ biết đẻ trứng mà không còn biết thế nào là ấp
trứng... Gà mẹ không còn biết đến lũ gà con thì chắc chúng không biết xù lông bảo
vệ lũ con khi có diều quạ? Những chú gà trống cũng chẳng biết ngẩng đầu hùng
dũng gáy mà chỉ còn kêu khẹc khẹc rụt rè. Mà này, lũ gà mái đã được nuôi riêng
để đẻ trứng thì liệu bọn gà trống có còn giữ được bản năng duy trì nòi giống?
Mà không thấy người thành phố
nuôi gà mái nhỉ? Gà mái đẻ trứng ấp trứng để có đàn gà con vàng hoe xinh xắn. Ừ,
làm sao mà nuôi được, đến chó mèo nuôi trong nhà lỡ chúng đẻ con còn không biết
phải làm sao, kêu cho không ai xin có khi đành lén mang ra chợ hay góc đường bỏ
đấy, chạy xe đi rồi còn dợm quay lại mang về. Thành ra chó mèo ở thành phố cũng
như heo ở nhà quê đều bị giải phẫu triệt sản, con nào con nấy trông như “phi giới
tính” hết.
Cứ lẩn thẩn nghĩ thế... lại
thương những con gà nuôi chuồng. Rồi thương cả những người ở thành phố. Thèm
nghe một tiếng gà nên phải nuôi gà trong lồng chật, trưa chiều cho chúng gặp
nhau để chúng chào hỏi nhau mà cất lên tiếng gáy. Chỉ thế thôi cũng đủ để người
thành phố như được trở về nhà quê yêu dấu.
Có bao giờ ta nhận ra, thành phố
ngày càng chật chội đông đúc như một cái chuồng vĩ đại, người thành phố cũng
chen chúc và cam chịu, y như những chú gà trong dây chuyền công nghiệp... những
dáng vẻ giống nhau, những tiếng nói những hành xử giống nhau...?
Nhưng mà, không hẳn thế. Con
người trong cái chật chội bức bối nơi thị thành vẫn tự cần mẫn kiếm ăn như bầy
gà, cũng có khi phải giành dựt nhưng cũng thường nhường nhịn, chia sẻ cho nhau những
cơ hội kiếm sống. Đôi khi xảy ra va chạm, một lời nói không vừa tai cũng đủ làm
cho họ cáu bẳn thậm chí to tiếng, có khi cũng như gà cùng chuồng đá nhau. Nhưng
trên đường vẫn luôn có những tiếng nhắc nhau cái chân chống xe chưa gạt, cái vạt
áo dài coi chừng cuốn vào bánh xe, rồi người vụt qua người không đợi lời cám
ơn.
Giữa bộn bề cuộc sống, thi thoảng
nhìn mấy con gà trong chuồng hay thả chúng ra trong chốc lát cũng như một liệu
pháp mang lại cảm giác rằng, dù sao con người cũng vẫn tự do và có quyền ban tự
do cho những con vật khác, dù tự do sống, tự do ăn tự do đi lại vốn là bản năng
của loài vật. Dù không gian sống chỉ là “cái chuồng thành phố” hay nhỏ bé như “cái
lồng căn hộ” thì con người vẫn luôn hướng đến không -gian – ngoài - lồng, và xa
hơn, một không gian không - có - lồng.
Thành phố thì tràn ngập tiếng ồn
ào, làng quê bây giờ cũng chẳng nơi nào yên tĩnh cả. Vậy nhưng mảnh vườn
quê rộng rãi mát rượi, hơi đất ẩm mát
bàn chân, bụi chuối gió đung đưa tàu lá, đàn gà tung tăng tự do bay nhảy đi lại
kêu gáy bới đất đánh nhau, duy trì nòi giống và khoan khoái cất tiếng gáy “chỉ
có thế mà thôi” ... vẫn luôn trở về trong giấc mơ của những người thành phố.
Sài Gòn 21/11/2014
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét