Cỏ sẽ lên xanh
Văn phòng của
tôi trên lầu cao nhìn ra con đường có hai hàng cây dầu cao vút lúc nào cũng tấp
nập xe cộ, trên vòm cao thi thỏang vút lên một bóng chim nhỏ nhoi… Ngày nắng gắt
mà gió vẫn rạo rực. Có những buổi lu bu công việc ngồi lỳ trong phòng, đến trưa
hay chiều mới bước chân ra ngòai. Ở đầu hành lang có kê một chiếc bàn với hai
băng ghế dài màu trắng nổi bật trên nền lá xanh ngăn ngắt. Ngồi đây nhìn ra
ngòai kia khi thì thấy bóng nắng lốm đốm trên những chiếc lá, lúc chợt nhận ra
một vệt nắng vàng rực trên bãi cỏ nho nhỏ ở góc sân vườn.
Góc nhỏ này
vô cùng thân thuộc với tôi. Mỗi sáng ngồi đây với ly cà phê cho sự tỉnh táo một
ngày mới, mỗi chiều ngồi đây với bình trà đậm tôi có thể tạm quên đi mệt mỏi,
đôi khi là sự bức bối, là tâm trạng không mấy tích cực nảy sinh trong công việc.
Chỉ cần nhìn bầu trời xanh qua từng kẽ lá, ngắm những cánh hoa dầu xoay
xoay trong gió như đang bay bổng điệu
luân vũ, lòng bỗng bình yên nhẹ nhõm lạ thường.
Mấy bữa nay
đường phố dưới kia đông hơn, xe hơi xe máy nối đuôi nhau từ sáng đến tối. Những
giỏ quà nhiều màu sắc trên xe máy, trong xe hơi báo hiệu tết đang đến gần. Qua
rằm tháng chạp, chị tạp vụ trong cơ quan chăm chú tỉa tót mấy chậu bông rồi lặt
lá cây mai lão trong vườn… mỗi sáng se lạnh hơi gió chướng đang về…
Cuối năm họp
hành liên miên. Sáng nay nhìn xuống sân vườn dường như thấy thiếu vắng gì đó…A,
cỏ, vạt cỏ xanh bên hồ nước đâu rồi sao còn trơ đất? Hỏi chị tạp vụ, chị hồn
nhiên kể, mấy bữa trước công nhân tới cắt cành mé nhánh hàng cây ngòai đường, sẵn
nhờ họ cắt tỉa cây đa trong sân cho gọn gàng, bỏ những rễ khô cành chết để cây
đa ra mầm lá mới, họ tới lui cưa kéo cành cây làm sao mà đám cỏ giập nát héo
queo, em phải xới đất nhổ đi hết...
Bần thần.Người
ta biết chăm sóc gìn giữ một cây lớn mà sao lại dẫm đạp lên đám cỏ nhỏ nhoi. Có
ai biết cỏ cũng đau không… Chưa kịp nói gì thì chị tạp vụ xởi lởi, em tính chiều
đi mua mấy vạt cỏ về trồng lại, đất em xới kỹ rồi, mùa này mát chắc cỏ sẽ lên
nhanh lắm. Qua Tết chị vô làm
là cỏ lại xanh thôi mà.
Ừ. Xuân đang
về. Cỏ sẽ lên xanh …
Nhớ Sài Gòn
Một lần ngồi quán cà phê với bạn.
Hai đứa sinh ra ở Hà Nội nhưng sống ở Sài Gòn đến nay đã hơn nửa đời người.
Cùng học đại học, cùng lấy chồng trong một năm, năm sau cùng sinh con gái đầu
lòng, hai đứa vẫn gắn bó với nhau dù có thời gian đến vài năm không gặp mặt.
Bây giờ con cái lớn rồi, không còn vất vả kiếm tiền nuôi con. Thi thoảng hai đứa
hẹn nhau ở quán cà phê nào đấy, ăn sáng, trò chuyện trên trời dưới biển… Có khi
hai đứa hai cái điện thoại, dán mắt vào đó, rồi miệng nói tay lướt tiếp tục câu
chuyện dở dang hoặc cùng bàn luận về gì đó vừa hiện trên màn hình facebook.
Ngày cuối năm đường phố nhộn nhịp
tất bật. Không khí se lạnh mang lại cho người ta cảm giác nôn nao như sắp mất
đi một điều gì đó, mà cũng như một điều gì mới mẻ đang đến. Quán vắng, miên man
nhạc Ngô Thụy Miên “Em có bao giờ còn nhớ
mùa xuân…”. Bạn chợt thốt lên, Nhớ
Sài Gòn quá, cậu có cảm giác đấy không?
Ừ, mình cũng nhớ Sài Gòn dù đang ở
giữa Sài Gòn, lạ không?
Nhớ Sài Gòn cuối năm 1975, gần
Noel bỗng có một “mùa đông” mát mẻ, thậm chí buổi tối còn nghe gió lạnh tràn về.
Người Sài Gòn đùa vui “vĩ tuyến 17 mở rồi, gió mùa đông bắc không dừng ở bên
kia đèo Hải Vân nữa”. Những chiếc áo lạnh không chỉ làm quà theo các anh bộ đội
về quê xứ Bắc mà còn được dịp khoe màu sắc trên khắp ngả đường. Những chiếc áo
dài trắng tinh khôi được dịp khoác ra bên ngoài áo len áo gió, mỗi sáng đến trường
nhìn phố ngỡ như mình đang ở Đà Lạt mộng mơ.
Nhớ Sài Gòn sau mùa hè năm ấy, vô
lớp học bạn bè chỉ còn non một nửa. Hỏi thăm nhau đứa theo gia đình đi kinh tế
mới, đứa vượt biên, đứa bỏ học lấy chồng đứa về quê… Chẳng kịp chia tay, vậy mà
khi gặp lại vẫn nhớ tên nhau, trò chuyện thân thiết, không ngờ mấy chục năm bặt
tin mà ký ức về bạn chưa hề quên lãng.
Nhớ Sài Gòn ngày có kết quả thi đậu
đại học. Một nhóm bạn rủ nhau đạp xe qua vùng Khánh Hội quận Tư, lúc đó là khu
nhà lá kênh đen, chiều xuống đèn đường nhập nhoạng, những tay anh chị cởi trần
hình xăm chằng chịt, ung dung ngồi nhậu vỉa hè, chiếc xe Honda 67 dựng hờ hững ở
lòng đường. Vậy mà chỉ chớp mắt đã thấy chiếc xe lao đi trong tiếng nổ ống pô
xoáy nòng làm cả con phố giật mình thảng thốt.
Nhớ Sài Gòn tháng Chạp. Trên lề đường Trương Định
từ vài năm nay, cứ đến khỏang thời gian này là xuất hiện mấy ông đồ trẻ tuổi quần
jeans áo thun với mực tàu bút lông, cũng giấy điều giấy dó, ngồi đó viết những
bức Thư pháp bằng chữ Hán, cả thư pháp chữ Việt, Người đến xin chữ giờ ít xin
câu đối, mà thường xin những chữ tỏ lòng mong ước hay là điều mình tâm niệm,
như chữ Tâm, chữ Nhẫn, chữ Phúc chữ Lộc…Cũng có khi là một câu thơ, một lời hát
mà mình tâm đắc, như “sống trên đời cần có một tấm lòng”… Cuộc sống đô thị vội
vã gấp gáp, chữ nghĩa cũng theo đó ngắn gọn, dễ hiểu. May mắn gặp được người
tâm đầu ý hợp thì truyện trò vui vẻ. Người xin chữ thỏa mãn vì được bức thư
pháp chữ như rồng bay phượng múa, lại đúng điều minh mong muốn! Còn người cho
chữ cũng thỏa mãn cái thú được phô bày vẻ đẹp tinh túy của nghệ thuật viết chữ.
Không thấy ai “trả giá” cho những bức thư pháp này. Cũng chưa thấy “ông đồ” nào
giàu có nhờ viết thư pháp. Bởi vì người viết và người xin chữ đều hiểu giá trị
tinh thần mà những con chữ mang lại cho mình.
Nhớ Sài Gòn ngày tháng Giêng, mùa nắng đang
kỳ cao điểm, đường mềm ra như nung. Trùm đầu che mặt kín mít mà vẫn không che
được cái nóng ban trưa. Một thùng nước với chiếc ca nhựa treo tong teng, dòng
chữ “trà đá miễn phí” bỗng làm mát cả đoạn đường. Bác xích lô bà vé số em nhỏ
đánh giày chị gánh hàng rong… ghé qua từ tốn uống từng ngụm nước “còn để dành
cho người khác”. Mà sao thùng nước chẳng bao giờ hết, chàng Thạch Sanh sống lại
cũng phải ngạc nhiên bởi chàng chỉ có một nồi cơm nhưng Sài Gòn thì có hàng
ngàn “thùng nước Thạch Sanh” hàng chục quán ăn “hai ngàn” dành cho những người
cơ nhỡ.
Đấy, nỗi nhớ Sài Gòn bình dị thế thôi. “Em còn nhớ hay em đã quên…”, với Sài
Gòn câu hát đó không chỉ dành cho những người đi xa.
Từng
bước đến hạnh phúc
Năm nay Sài Gòn
không có mùa Đông.
Đúng ra có được một
hai ngày trời mù sương, nhiệt độ không thấp nhưng nhờ đó không khí lạnh hơn một
chút. Sài Gòn vội vã khoác lên mình những chiếc áo lạnh đủ màu rực rỡ, đôi chân
dài của những cô gái Sài Gòn kín đáo và khêu gợi hơn khi phủ đôi vớ sẫm màu,
gương mặt người Sài Gòn tươi tắn hơn,
như rừng cây đang mùa nắng gắt bỗng có cơn mưa rào mát mẻ.
Sau Noel lại là những
ngày nắng nóng, Sài Gòn tự an ủi “Hà Nội, miền Bắc vẫn còn chưa lạnh như mọi
năm mà”. Như một quy luật, chừng nào Hà Nội qua đợt giá rét thì mới tới Sài
Gòn, không khí lạnh cũng phải vượt qua chặng đường dài bao nhiêu đèo dốc để vào
phương Nam, giống như mùa đông 1975 lần đầu tiên sau gần trăm năm Sài Gòn mới
có nhiệt độ xuống dưới 20 độ C, “vĩ tuyến 17 đã mở” hai miền thông thương nên
thời tiết cũng mừng rỡ giao lưu!
Nghĩ cũng lạ, con
người luôn mong muốn thèm khát những gì mình không có, ít khi bằng lòng với những
gì mình đã có. “Thiên thư định phận” nhưng con người thì luôn muốn thay đổi số
phận của mình, và của người khác.
Số phận là gì? Là những
ngẫu nhiên nối tiếp nhau theo một trật tự hợp lý nào đó? Hay là một vài sự kiện con người sắp xếp tính toán
thúc đẩy để nó xảy ra? Liệu có tránh được những toan tính bên ngoài đẩy ta vào
một “số phận” mình không mong muốn? Vì sao khi lựa chọn những thiệt thòi ta
cũng đồng thời biết đó là hạnh phúc?
***
Tình cờ đọc lại hai
truyện ngắn của nhà văn Nga nổi tiếng Pautopxki, Chuyến xe đêm và Bình
minh mưa là hai câu chuyện tình yêu thuần khiết và trang nhã, đầy ắp cảm xúc nuối tiếc… dường như phần nào
giải đáp cho tôi những câu hỏi trên.
Chuyến xe đêm là câu chuyện (tưởng
tượng) của Pautopxki về nhà văn viết truyện cổ tích nổi tiếng Andersen, về sự lựa
chọn số phận cô đơn để được là người mang đến cho trẻ em, và cả người lớn, những
câu chuyện cổ tích thấm đẫm lòng nhân ái và vẻ đẹp giản dị của cuộc sống.
Trên chuyến xe từ
Venice đến Verona, trong bóng đêm “đồng lõa” với trí tưởng tượng, Andersen đã
mang đến cho những người phụ nữ đồng hành với ông niềm vui vì lời tiên đoán về
số phận của họ. Dù “an phận” với một anh chồng nông dân và bầy con đông đúc có
những đôi má hồng hào khỏe mạnh và cặp mắt long lanh tinh nghịch, hay phải vượt
qua mọi trở ngại “trèo đèo lội suối” đến với người yêu, hay là mang lại “hoặc rất
hạnh phúc hoặc rất bất hạnh” cho người mình yêu… Những người phụ nữ bình dân
hay thượng lưu này đều rất đáng được trân trọng, bởi họ sống và dám sống với sự
lựa chọn của mình. Chấp nhận thử thách để “hoàn thành” số phận cô đơn của mình, Christian Andersen, nhà thơ và người viết
truyện cổ tích danh tiếng nhưng trong cuộc đời ông lại sợ truyện cổ tích, đến nỗi
ông cũng chẳng có đủ nghị lực và can đảm, thậm chí cho một cuộc tình ngắn ngủi.
Ông đã để cho những người đàn bà yêu quý ông đi qua cuộc đời như một khung cảnh
đẹp thoáng qua ô cửa nhỏ của chiếc xe lữ hành, còn chăng chỉ là sự tiếc nuối
tình yêu trong tim, như một chiếc lá đẫm mùi thơm sương ban mai mà ông bứt được
và giữ lại bên mình rất lâu…
Cuối đời Andersen từng tâm sự Tôi đã trả bằng một giá đắt, có thể nói vô
cùng đắt cho những truyện cổ tích của tôi. Vì chúng, tôi đã chối bỏ hạnh phúc
mà lẽ ra tôi được hưởng... Nhưng số
phận đã mang lại cho ông niềm hạnh phúc không ai có được, những câu truyện cổ của
ông sẽ sống mãi cùng con người!
Có lẽ ít có truyện ngắn nào làm người ta bồi hồi rất lâu vì vẻ đẹp của nỗi
buồn đã vượt lên trên cả luyến tiếc của sự chia ly, như Bình minh mưa. Người lính
về phép, mang theo bức thư của đồng đội gửi về cho người vợ mà anh ta đã chia
tay. Cuộc gặp gỡ vào một đêm mưa ẩm ướt ở một tỉnh lẻ bên sông, ngôi nhà với
ánh nến và ngọn lửa tí tách trong lò sưởi, người đàn bà thanh lịch dịu dàng tỏa
hương thơm phảng phất nỗi buồn trong đêm khuya. Và ý nghĩ về sự qua đi không thể nào lấy lại mỗi khoảnh
khắc nhỏ nhất của thời gian, cái ý nghĩ dằn vặt con người thế kỷ này qua thế kỷ
khác, đã đến với chính chàng lúc này, ban đêm, trong ngôi nhà xa lạ, và từ ngôi
nhà ấy, một phút nữa thôi, chàng sẽ ra đi và không bao giờ trở lại.
Người lính “hoàn thành nhiệm vụ” rồi ra đi, vì anh hiểu, điều tốt lành hầu
như bao giờ cũng chỉ đi lướt bên ta, chỉ trong khoảnh khắc dù ta chờ đợi chúng
suốt đời, nhưng nếu gặp thì đó là hạnh phúc. Chính khoảng thời gian ngắn ngủi
trong ngôi nhà trên bờ sông dốc đứng này, anh đã bắt gặp hạnh phúc của mình.
Bắt gặp để rồi chia tay sau một phút im lặng ngồi bên nhau như tục lệ
xưa. Có ai ngăn anh ở lại đâu nhưng người
lính vẫn ra đi, tiếp tục số phận của mình như con tàu trong buổi bình minh ẩm ướt,
với hành trình lang thang của nó trong những ngày mưa và trong những buổi sương
mù. Tàu rời bến nhưng những làn sóng khi nó lướt đi thì còn vỗ mãi vào bờ. Tình
yêu, hay cảm giác về tình yêu cũng như những con sóng kia, sẽ làm cho trái tim
hai người không thôi xao động khi nhớ về nhau…
Sự lựa chọn nào cũng là một bước đi đến số phận.
***
Sài Gòn trở lại những ngày mùa nắng. Trái đất đang nóng lên từng ngày do
biến đổi khí hậu và còn do sự tàn phá của con người. Đừng tiếc vì mùa đông Sài
Gòn nóng bức, vì ở đâu đó sẽ là những ngày ấm áp cho trẻ nhỏ đang thiếu đôi
giày, chiếc áo ấm, cho những người cơ nhỡ không có một vòng tay người thân, cho
cây cối ủ nụ mầm non chờ ngày xuân tới.
Mùa xuân sẽ mang lộc xanh đến mọi nơi, dù nơi đó là ngày nắng gắt hay
mùa đông lạnh giá. Cũng như hạnh phúc sẽ đến khi ta không lấy nó từ nỗi bất hạnh
hay sự thiệt thòi của người khác.
Tranh Levitan (internet)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét