NHÀ THỜ

Lần đầu tiên không “bay đêm” mà lại lấy vé khứ hồi về Sài Gòn vào buổi trưa. Tối hôm trước một mình lang thang phố cổ tận hưởng hương mùa thu muộn màng se se trong gió…

Sáng ra ngồi càphê vỉa hè cạnh Nhà thờ Lớn. Nhìn hắt lên bức tường xám cũ kỹ nhưng vẫn đầy vẻ uy nghi. Quanh những bậc thềm rộng rãi phía trước nhà thờ là hàng rào sắt bao quanh. Không biết cái hàng rào có từ lúc nào, nhưng ngày trước những bậc thềm này vẫn là nơi các đôi nam nữ, những nhóm bạn bè ngồi tụ họp chuyện trò vui vẻ, trẻ em chạy nhảy đùa giỡn… Lúc ấy Chúa rất gần vì mọi người như đang ở trong ngôi nhà của Chúa, dù chưa bước chân vào bên trong nhà thờ. Giờ nhìn qua hàng rào, ngôi nhà thờ bỗng xa cách quá, dù tượng Đức Mẹ vẫn đứng đó bao dung với mọi người.

Cũng giống nhà thờ Đức Bà Paris, nhà thờ Lớn Hà Nội nhìn xa hay gần cũng đều mang lại cảm giác nặng nề, uy nghiêm và… lạnh lùng. Có lẽ vì xây dựng ở Hà Nội – một trung tâm chính trị văn hoá của thuộc địa nên người Pháp chọn kiến trúc ấy như sự khẳng định quyền lực của chính quyền cai trị chăng?

Đi xa không hiểu sao cứ có cái cảm giác ám ảnh khi nhớ về nhà thờ Lớn trong những sáng mùa đông Hà Nội mù sương…

***
Chiều đã ngồi càphê bệt vỉa hè Hàn Thuyên – Sài Gòn. Một mình với cuốn sách mới mua, vừa đọc lướt qua vừa để lọt vào tai tiếng chuông nhà thờ ngân dài trong nắng vàng rực rỡ. Trên cao lá và gió xôn xao. Vỉa hè tấp nập người và xe.

Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn, tên chính thức là Vương cung Thánh đường chính toà Đức Mẹ vô nhiễm nguyên tội (Immaculate Conception Cathedral Basilica). Mặt ngoài của nhà thờ xây bằng loại gạch đặt làm tại Pháp để trần, không tô trát, đến nay vẫn hồng tươi không bám bụi rêu. Đây là ngôi nhà thờ lớn nhất và đặc sắc nhất Sài Gòn, với hai tháp chuông cao 60m. Hơn trăm năm nay, gác chuông nhà thờ Đức Bà luôn in bóng thanh thoát trên nền trời Sài Gòn xanh bốn mùa, mang lại cảm giác nhẹ nhõm và bình yên…
Chỉ tiếc là giờ đây, đứng phía nào nhìn lên cũng thấy nhà thờ Đức Bà bị đè bẹp bởi những toà nhà cao tầng ốp kính xanh lè. Gác chuông chỉ còn như cái đinh, nhỏ nhoi đến tội nghiệp!

***
Khi hoàng hôn nhẹ nhàng loang trên những ngọn cây sẫm dần, chuông điểm từng tiếng thong dong kéo trí nhớ về buổi chiều vùng quê Phát Diệm. Nhà thờ đá Phát Diệm là một trong những nhà thờ đẹp nhất Việt Nam, và càng độc đáo ở chỗ mặc dù là nhà thờ Công giáo nhưng được mô phỏng theo những nét đình chùa truyền thống của Việt Nam.

Làng tôi xanh bóng tre, từng tiếng chuông ban chiều, tiếng chuông nhà thờ rung…(*)

Những ngày ở đấy, mỗi khi chiều xuống, tiếng chuông nhà thờ lan xa lẫn trong khói bếp tím mong manh thơm mùi rơm mới, đàn trâu lộp cộp khua móng trên đường làng, tiếng gọi nhau í ới… Làng quê thanh bình, và buồn… Bỗng nhớ nhà da diết…

Không biết những người dân từ đây ra đi năm nào có nhớ nhà như mình lúc ấy không…

NGUYỄN THỊ HẬU

(Sài Gòn Tiếp Thị 29-3-2010)