VỀ TRƯỜNG CŨ

Mình làm MC trong ngày gặp mặt (nghề của nàng thời sinh viên, heheh)

Là trường mình học đại học, rồi ở lại làm giảng viên hơn 10 năm sau đó, bây giờ thỉnh thỏang có giờ chuyên đề cho sinh viên chuyên ngành Khảo cổ học, sinh viên cao học khảo cổ, cao học văn hóa: trường Đại học Tổng hợp, nay là Khoa học xã hội nhân văn TPHCM.

Khi mình thi vào đại học (1976) trường còn mang tên Đại học Văn khoa Sài Gòn. Mình thi vào khoa Sử nhưng điểm văn cao hơn (đâu như 9 điểm thì phải). Mình nhớ mang máng đề văn là “Em hãy viết thư cho bạn giới thiệu…” gì đó. Ngày học phổ thông nếu được chọn thể lọai văn để trình bày một vấn đề nào đó mình luôn chọn văn viết thư, vì dễ mở bài và kết luận, còn thân bài cũng thỏai mái viết như nói chuyện với bạn. Có lẽ vì “đúng tủ” thể loại “văn viết thư” nên điểm văn của mình cao hơn điểm sử, địa – lúc đó còn nặng về thuộc lòng.

Khi nhận giấy nhập học thấy ghi là Khoa Văn, mình lo lo vì có biết viết văn làm thơ gì đâu! A, hồi trước ai cũng nghĩ học khoa Văn tổng hợp đương nhiên sẽ trở thành nhà văn nhà thơ, đâu biết còn nhiều ngành rất hay như Văn học dân gian, Ngôn ngữ, Hán – Nôm… Bởi vậy, mới sau một tháng chỉ học mỗi môn Văn học VN cổ đại của thầy C. mình ngán quá, bao nhiêu mơ mộng văn chương bay biến hết. Lại nghe mấy bạn khoa Văn luôn tự hào mà rằng “đã vào trường Văn Khoa thì phải học khoa Văn!”. Thế thì đây chả việc gì “phải” nhé, đây vác đơn lên trường xin về khoa Sử. Và cho đến giờ, không hối hận vì quyết định này.

Làm cho mình yêu thích Sử suốt 4 năm học và sau này theo nghề dạy hơn 10 năm là giảng viên của khoa, rồi chuyển vài cơ quan nhưng vẫn theo nghiệp Sử - Khảo cổ, công đầu tiên là nhờ những giờ lên lớp tuyệt vời của các thầy từ Đại học Tổng hợp HN vào thỉnh giảng: Môn Khảo cổ học của Thầy Trần Quốc Vượng, Thầy Hà Văn Tấn, môn Lịch sử VN cổ trung của Thầy Phan Huy Lê, môn LS thế giới cận đại của Thầy Vũ Dương Ninh, LS thế giới cổ đại của Thầy Nguyễn Gia Phu, môn Dân tộc học của Thầy Vương Hòang Tuyên… Các Thầy không chỉ truyện đạt kiến thức mà còn truyền cả tình yêu đối với môn học, đối với nghề giáo, qua đó các Thầy còn dạy cho sinh viên về nhân cách. Khóa bọn mình khá đông. Sau này ra trường nhiều người theo nghề giáo ở nhiều nơi, và hầu như không ai bỏ nghề dù đã có những năm nhà giáo vô cùng khốn khổ trong cái khốn khó chung của cả nước. Tháng 8/2010 khóa mình kỷ niệm 30 năm ra trường, bạn bè về tụ tập ở Sài Gòn khá đông, người làm “quan” người là dân nhưng ai ai cũng nhắc nhớ thời đi học và kỷ niệm với các thầy.

Ngày 20 tháng 11 năm nay khoa Sử Đại học KXHHNV TPHCM đón nhận Huân chương Lao động hạng Ba. Mình về Khoa chung vui với bạn bè, đồng nghiệp. Gặp lại nhiều Thầy Cô đã nghỉ hưu, gặp lại một số sinh viên cũ, nhìn thấy các em sinh viên mới… mình lại nghĩ: ngày xưa mình may mắn còn sinh viên bây giờ học mình là “thiệt thòi” vì không được học những người Thầy tuyệt vời như thế. Bởi vậy, mình luôn đùa (mà hổng đùa) với đồng nghiệp: đừng để mỗi giờ lên lớp lại phải dọa rằng “các em có trật tự có tập trung ko, thầy cô giảng lại từ đầu bây giờ?!”

Đi dạy, cũng là một nghề bình thường như mọi nghề khác (mình chẳng thích cái từ “tôn vinh” chút nào. Cái gì thiếu thì người ta hay nhắc đến!). Dù vậy, nghề giáo không chỉ là lên lớp hòan thành đủ giờ dạy đúng giáo án, mà là sự “di truyền văn hóa”. Tri thức, kiến thức là những gien, giáo dục chính là môi trường chọn lọc. Khi môi trường không tốt thì khó có thể chọn lọc được gien ưu tú để qua di truyền tạo thành những hạt giống tốt cho thế hệ sau.