Tôi vẫn thường qua lại con đường Lê Văn
Duyệt (TP. Hồ Chí Minh). Trên con đường này lúc nào cũng tấp nập người đi làm nơi công sở, người
buôn gánh bán bưng, công nhân tất bật đến công trình, trẻ em đến trường… Mỗi
khuôn mặt, mỗi dáng đi, mỗi âm thanh trong đời sống hôm nay đều là một khoảnh
khắc giản dị, mộc mạc, như từng diễn ra từ hàng trăm năm trước ở đây. Vùng đất
“cố cựu” này có công trình Lăng Ông quen thuộc, mỗi khi đi qua tôi luôn cảm thấy gần gũi mà linh
thiêng – bởi vì Lăng Ông là nơi thờ phụng một vị đại thần, nơi thể hiện tình
cảm bao đời của người Gia Định với vị đại quan có công lớn với vùng đất này,
với buổi đầu phát triển đô thị này.
Nam bộ là một vùng
đất mà phải trải qua bao đời, bao mồ hôi nước mắt của tiền nhân mới trở nên rộng lớn
và trù phú. Hàng trăm năm lịch sử với nhiều biến cố lớn lao, người dân nơi đây luôn
nhắc nhớ và kính trọng những ai thực sự vì dân. Người ta vẫn nói “Dân là gốc
của nước” nhưng không dễ dàng để thật sự hiểu điều đó. Làm quan hiểu dân là
khi biết nhận biết những mất mát đau thương của người dân sau cơn binh lửa
chiến tranh, lắng nghe tiếng thở dài người dân khi mùa màng thất bát, lúc thiên tai tàn phá, là nhận ra những mong muốn giản dị đời thường… Nếu không cảm, nhận, hiểu, biết tất cả từ một
trái tim cùng nhịp đập với muôn trái tim dân thì chưa thể hiểu “Dân là gốc của
nước”.
Người ta cũng nói “Quan
nhất thời dân vạn đại”, người làm quan mà hành xử từ việc nhỏ hàng ngày đến
công trình dời non lấp biển đều để cho dân được an cư lạc nghiệp, người đó sẽ được dân tin yêu cả khi đã “hết quan hoàn dân” - dân vạn đại còn là
nghĩa đó! An dân là kế sâu rễ bền gốc muôn đời, người làm quan thực hành theo kế ấy thì không chỉ một đời mà nhiều đời sau vẫn được
nhân dân truyền tụng.
Hơn hai trăm năm qua
Lăng Ông vẫn ở đó, chứng kiến mọi đổi thay của Sài Gòn và cả vùng Gia Định xưa.
Lăng Ông linh thiêng bởi người dân tin Đức Ông là vị đại quan thanh liêm chính trực, sống vì dân thì thác làm phúc thần phù hộ cho dân.
***
Giữa lúc mạng xã hội
nổi lên vài tiếng nói lạc lõng bất thường và bất kính về danh thần Lê Văn Duyệt
và những người cùng thời, thì một tin vui đến với người dân thành phố: Thường
trực Thành ủy TP. HCM vừa thống nhất chủ trương ưu tiên sử dụng khu đất Bến Nhà Rồng và khu
đất Nhà khách Chính phủ – hai khu đất “vàng” nhưng không sử dụng từ nhiều năm
nay – để xây dựng công viên và các công trình văn hóa – nghệ thuật phục vụ cộng
đồng.
Quyết định này là
một hướng đi mới, thể hiện tinh thần vì dân và tầm nhìn phát triển đô thị bền
vững của TP. HCM. Bao nhiêu năm
nay những “khu đất vàng” từ trung tâm thành phố đến các cơ sở công nghiệp cũ,
bến cảng ven sông đều trở thành những toà nhà cao tầng “hiện đại”. Thành phố
rộng ra, cao lên nhưng chen chúc chật chội hơn, khói bụi ô nhiễm, kẹt xe ngập
nước cũng nhiều hơn. Đường Nguyễn Tất Thành ven bến Khánh Hội là một trong
những con đường “khủng khiếp” với những ai phải qua lại hàng ngày. Từ khi khu vực cảng ở đây được giải
toả, hàng chục ngàn met vuông bị bỏ không trong khi con đường bên cạnh mỗi ngày
hàng chục ngàn lượt người qua lại phải nhích dần từng bước.
Đón nhận chủ trương
mới của thành phố, những người dân đã quen chỉ nhìn thấy “hình bóng” mình phản chiếu
qua những lớp kính của cao ốc chung cư mọc lên như nấm, che khuất dòng sông che
kín khoảng trời, bỗng nhận ra “vị trí trung tâm” của mình trong một quyết định hợp lòng người, nhận ra đôi chân của mình có thể được đứng trên những “khu đất kim
cương”!
Khu vực cảng Sài Gòn sẽ dùng để mở rộng con đường,
làm công viên bờ sông, nối liền di tích Bến Nhà Rồng lịch sử - một biểu tượng
của thành phố. Nơi đây sẽ tổ chức những hoạt động văn hoá hiện đại mang tầm quốc tế, thể hiện trình
độ và nguồn lực công nghiệp văn hoá của thành phố. Sẽ mang lại cho thế hệ trẻ và du khách cảm nhận về một thành phố không chỉ hiện đại mà còn có chiều sâu lịch sử và bề dày di
sản.
Một khu đất khác bị bỏ hoang hàng chục năm nay sẽ trở
thành một công viên. Đây là địa bàn đông dân cư, có vị trí thuận tiện về giao
thông để người dân dễ dàng lui tới. Tại đó những căn biệt thự đã lâu không được
sử dụng có thể sẽ trở thành các gallery, showroom trưng bày, trình diễn nghệ
thuật, có công trình tưởng niệm người dân mất vì COVID-19 và bảo tàng để nhắc nhớ người ta
nhớ về trận đại dịch kinh hoàng mà thành phố đã dũng cảm chịu đựng và vượt qua.
Một mảng xanh hiếm hoi được “bảo tồn” sau quá nhiều mất mát cây xanh, công viên
trên địa bàn thành phố.
TP. Hồ Chí Minh đang thay đổi ngày càng “vì con
người”. Thành phố cần những công trình hiện đại nhưng cần hơn là sự đồng cảm
giữa chính quyền và người dân khi cùng chung ý chí và hành động vì một cuộc
sống ngày càng tốt đẹp. Tình cảm gắn bó của những con người đang góp sức lực
xây dựng thành phố là tài sản quý giá nhất trong hành trình phát triển đến
tương lai.
***
“Vì dân” không phải là khẩu hiệu mà cần được thể
hiện từ những điều giản dị và cụ thể. Hiểu dân – gần dân – vì dân là đạo của “người làm quan”. Người
dân mình luôn nhận biết và không bao giờ quên những người “vì dân”, từ một lời
nói chân thành, một nghĩa cử nhỏ đến những công trình lớn lao. Một khi dân đã
tin thì chẳng cần lời tuyên thệ nào, sự ủng hộ ấy tự nhiên như dòng nước từ
nguồn, nuôi cả cây đời và cội nước. “Thương dân dân cúng dân thờ” cũng
là “đạo làm dân” mà con dân vùng đất phía Nam đã thực hành từ nhiều đời nay...
Nếu mỗi bước đi về phía trước thành phố đều giữ được
không gian xanh và cảnh quan sông nước, bồi đắp thêm ký ức đô thị, thì thành
phố sẽ giữ gìn được bản sắc riêng: năng động, bao dung và đầy tình người. Thời
gian trôi qua, những gì được dân lưu truyền chính là những giá trị nhân văn mà
bất cứ thời thế nào cũng không thể làm thay đổi!
Nguyễn Thị Hậu - NGƯỜI ĐÔ tHỊ SỐ RA NGÀY 30/10/2025
