TÙY TÂM

 Bạn hỏi: xem hai phim mới về Trịnh chưa? - Chưa, và chắc không.

Nhạc Trịnh – như đã kể trong một bài viết – tôi biết từ năm 17 tuổi, khi mới về SG. Bài đầu tiên nghe là Nghe những tàn phai, rồi tất cả các băng Sơn Ca… Từ đó nhạc Trịnh với tôi là Khánh Ly, và chỉ luôn nghe một mình.
Những ca sĩ sau này hát nhạc Trịnh cũng hay, nhưng không mang lại cho tôi cảm xúc như lần đầu nghe Khánh Ly, và nghe suốt những năm bao cấp khốn khó sau đó… Vì vậy, chưa bao giờ tôi đi nghe nhạc Trịnh ở phòng trà hay những dịp tổ chức kỷ niệm ngày sinh ngày mất của Trịnh một cách hoành tráng. Thi thoảng nghe vài bài do các ca sĩ khác hát, có thể thích có thể không, nhưng không chê, vì họ cho thêm một cách cảm khác về Trịnh nhưng không hợp với tôi, vậy thôi.

Với phim về Trịnh cũng vậy. Đó là một tác phẩm nghệ thuật về Trịnh chứ không phải là phim tài liệu. Góc nhìn của người sáng tác, dù bao quát đến đâu cũng không thể như cái nhìn của mọi người về một “người của công chúng”. Đây là tác phẩm của thế hệ sau Trịnh, họ có quyền nhận biết và tái hiện Trịnh như cách họ cảm nhận. Thời đại bây giờ cách vài năm đã là một thế hệ khác, huống gì đã gần 50 năm trôi qua…
Góc nhìn cách hiểu năm 2022 sẽ khác cách cảm Trịnh những năm 1970, 1980 như của tôi, càng không giống người cùng thời với Trịnh, nhất là với người tự coi là đã “biết tuốt” về Trịnh – mà chắc gì đã biết về Trịnh như thật – là – Trịnh?

Còn nhớ vài lần ngồi “chầu” cuộc nhậu của ba tôi với chú Nguyễn Quang Sáng, anh Trịnh Công Sơn và vài người khác, khi nghe ai đó nói lại dư luận này khác về mình, từ chuyện đời tư đến chuyện chinh trị… anh Trịnh Công Sơn chỉ mỉm cười, sau cặp kiếng trắng ánh mắt lấp lánh như ngạc nhiên, giọng nhẹ nhàng: Ủa có chuyện đó hả? Thôi kệ đi…

Phim về Trịnh Công Sơn và "cuộc đời ông" (dù chỉ một phần) cũng giống như những ca sĩ khác Khánh Ly hát nhạc Trịnh: là một – phiên – bản – khác. Nếu anh còn sống, khi xem phim này hay khi nghe người ta bình luận đủ kiểu về phim và… về chinh mình, anh sẽ nói gì nhỉ? Tôi lại hình dung thấy nụ cười nhẹ nhàng thoáng chút hóm hỉnh của anh. Thôi kệ đi…