Nghĩ ngợi đường xa, tập tạp văn mới nhất của TS Nguyễn Thị Hậu có nhan đề gợi những chuyến đi xa, nhưng buổi ra mắt sách chiều 9-7 lại được các bạn đọc dẫn dắt để cùng gặp nhau trong dòng tâm sự về Sài Gòn...
Khách mời cùng dẫn chuyện cho buổi ra mắt sách là nhà văn Nguyễn Đông Thức – một cư dân Sài Gòn nặng tình với những trang viết. Ông kể lại một kỷ niệm về buổi khởi đầu viết lách của cô Nguyễn Thị Hậu mà theo ông là “đã làm bớt đi một nhà văn nữ nhưng bổ sung cho Sài Gòn một tiến sĩ khảo cổ với lợi thế viết tạp văn và các bài nghiên cứu đầy trách nhiệm”.
Và trong hai phần nội dung của tập Nghĩ ngợi đường xa, nhà văn Nguyễn Đông Thức cho rằng ông thích phần hai bao gồm những câu chuyện về bảo tồn di sản Sài Gòn – một đô thị từng hiện đại sầm uất và có bề dày văn hóa dẫn đầu khu vực. Thế nhưng, thành phố ấy “đang bị huỷ hoại hàng ngày bởi việc đô thị hoá đầy tính thực dụng của những cái đầu thiển cận...”, ông chia sẻ trên trang cá nhân khi nhắc đến tập sách này.
Có những con số từ tập sách được nhiều bạn đọc tại buổi ra mắt sách chú ý, như 40% biệt thự của Sài Gòn cũ nay đã bị phá huỷ hoàn toàn, và đa số biệt thự cũ đang được sử dụng không đúng với công năng...
Điều này gợi lại cho cộng đồng bạn đọc đang có mặt về “chiến dịch” lên tiếng đòi bảo tồn Thương xá Tax trong mấy năm trước mà TS Nguyễn Thị Hậu là tiếng nói quyết liệt nhất. “Nay thì Thương xá Tax bị đập, tiệm cà phê Givral cũng không còn, và cô Hậu mang những nỗi đau đó vào trang viết...”, nhà văn Nguyễn Đông Thức nói trong ngậm ngùi.
Và chính tác giả Nguyễn Thị Hậu cũng tâm sự rằng cái nhan đề Nghĩ ngợi đường xa chính là một phần suy nghĩ của cô, từ những chuyến đi xa nhớ về Sài Gòn và khi ở Sài Gòn nghĩ đến những đất nước xa xôi. Rằng mai đây Việt Nam và Sài Gòn còn những gì là di sản? Và hệ thống di sản ở thành phố nào được bảo quản tốt thì thành phố ấy sẽ luôn phát triển cả về kinh tế và tinh thần của người dân. Bởi những cư dân ở đây không bị mất ký ức của mình với thành phố - nơi gắn bó với từng thế hệ con người chứ không đơn thuần chỉ là một nơi cư trú.
Nhiều bạn đọc chia sẻ ý kiến rằng cho đến nay Sài Gòn vẫn là mảnh đất dung hợp nhiều cư dân từ các vùng miền khác đến sinh cơ lập nghiệp. Những người lớn tuổi có ký ức với Sài Gòn nên thương tiếc những di sản bị phá bỏ hay hư hại đã đành, có cả những người trẻ vừa đến Sài Gòn không lâu cũng dường như cảm thấy nơi này chính là chỗ dành cho mình, họ tha thiết muốn giữ gìn những giá trị di sản từ vật chất đến tinh thần của mảnh đất này... Đồng ý với nhận xét đó, TS Nguyễn Thị Hậu cho rằng ngoài đặc điểm là vùng đất của những cơ hội để nhiều người tìm kiếm thành công và an cư lạc nghiệp, cảm tình của người nhập cư đối với Sài Gòn còn có một lý do: Họ bị thuyết phục bởi cư dân và đời sống ở đây, bị thuyết phục bởi chính người Sài Gòn, cảm giác an tâm, đời sống thoải mái, các mối quan hệ và cảm tình, lượng tri thức thu nhận được qua giao tiếp, công việc... đó là những yếu tố làm nên sức mạnh níu kéo những “người xa xứ” một khi đã “đến đây thì ở lại đây” không chỉ trong quá khứ mà còn liên tục đến hôm nay.
Thế nên, những ai càng nặng tình với Sài Gòn càng thấy câu chuyện bảo vệ giá trị di sản ở đây là rất bức thiết. “Có những thứ đến nay không còn giữ được nữa rồi, như Ba Son, như hai bùng binh Nguyễn Huệ và bùng binh chợ Bến Thành. Rồi mai đây cái từ “bùng binh” đậm chất Sài Gòn liệu có còn ai hiểu một khi thực thể của khái niệm ấy không còn trong đời sống”, TS Hậu lo lắng.
Quan trọng hơn, nhìn từ lịch sử, TS Nguyễn Thị Hậu cho rằng việc đấu tranh bảo tồn di sản ở Sài Gòn “chính là con đường hòa giải với quá khứ, bởi ký ức của người dân gắn với các di sản đô thị ở đây, nếu chúng ta không đủ trân trọng, không gìn giữ được các giá trị này, ký ức của người dân bị tổn thương, và như vậy thật khó để nói rằng ta đang hòa giải với quá khứ. Đừng để con cháu chúng ta phải trùng tu những gì ông cha đã phá”, bà nhấn mạnh.
Lam Điền
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét