Ayutthaya - “thành phố của những phế tích”

Một ngày tháng sáu, từ Bangkok tôi đi “bụi” đến Ayutthaya bằng xe lửa. Nhà ga Hualamphong tuy không phải là ga chính nhưng khang trang. Từ đây cứ một tiếng có một chuyến “tàu chợ” đi Chiang Mai - một điểm du lịch nổi tiếng của Thailand. Lên tàu này đi khỏang hai giờ thì đến Ayutthaya - kinh đô cổ từng tồn tại hơn 400 năm từ giữa thế kỷ 14 đến nửa cuối thế kỷ 18.

Nằm cách thủ đô Bangkok 76km về phía bắc, thành cổ Ayutthaya trải rộng trên diện tích tới 2.556km2. Đây thật sự là một trong những di sản văn hóa có sức hấp dẫn nhất ở Thailand bởi vẻ huy hoàng của 4 thế kỷ lịch sử còn lưu lại qua hàng trăm công trình kiến trúc đền tháp và phế tích nguy nga lộng lẫy chủ yếu được xây bằng gạch nung đỏ au. Trong khoảng thời gian một, hai ngày ngắn ngủi bằng xe tuk tuk đi từ di tích này đến di tích khác chỉ là “cưỡi ngựa xem hoa”.
Quần thể di tích khá đa dạng: còn tương đối nguyên vẹn như tu viện Wat Phra Chao Phya-thai nằm ở phía đông nam của cổ thành. Từ trong thành phố có thể nhìn thấy ngôi tháp lớn của tu viện được xây dựng vào năm 1357 dành cho các vị sư đi học đạo từ Sri Lanka trở về. Năm 1592, một ngôi chùa lớn tại đây với ý tưởng kiến trúc khổng lồ này sẽ tương xứng với ngôi chùa lớn của Wat Pukhao Thong (ngôi chùa được xây dựng vào thời đại Sukhothai trước đó). Tổ hợp kiến trúc Wat Yai Chaimongkhon gồm tu viện, mộ tháp và chùa chiền, trong đó có ngôi mộ tháp lớn nhất và hai tượng Phật khổng lồ bên gốc cây hoa đại hàng trăm năm tuổi.
Trong khu di tích có rất nhiều nhóm đền tháp được xây dựng theo triết lý Ấn Độ cổ đại: mỗi nhóm đền tháp biểu trưng cho một tiểu vũ trụ có ngọn núi thiêng ở trung tâm là “trục xuyên vũ trụ”, những bức tường tượng trưng giới hạn vũ trụ và đại dương vô cùng vô tận… Ngôi tháp lớn nhất trong quần thể di tích cao tới 35m, bốn phía đều có bậc cầu thang dốc đứng dẫn lên đỉnh. Từ hành lang chạy quanh ngôi mộ tháp lớn nhất sẽ quan sát được một khỏang không gian rộng lớn chan hóa ánh nắng tới tận chân trời và tòan bộ thành cổ. Tám ngôi tháp nhỏ hơn nằm ở bốn góc hình vuông và bốn góc hình tứ giác được nối với nhau bằng các trường lang dài, dọc các trường lang là 120 bức tượng Phật với tư thế và dáng điệu trầm mặc. Hầu hết các pho tượng bằng đá sa thạch đều bị mất đầu do sự phá hủy trong thời kỳ chiến tranh với Mianmar vào giữa thế kỷ 18. Ngắm nhìn và ghé chân chụp hình bên những bức tượng này là khỏanh khắc rất ấn tượng, lưu lại cảm xúc khó phai mờ cho nhiều du khách.
Kinh đô Ayutthaya còn là “thành phố của những phế tích” bởi hàng trăm bức tường, ngọn tháp, ngôi đền sụp đổ chỉ còn một phần hay bị phá hủy hết chỉ còn nền móng… tất cả đều được bảo tồn cẩn trọng. Một số kiến trúc có phần trùng tu bằng vật liệu mới nhưng không hề gây ra sự phản cảm vì được phục chế lại kỹ càng đến từng chi tiết nhỏ. Một số đền tháp khác được phục dựng gần như tòan bộ, kể cả những bức tượng Phật khổng lồ. Nhưng tất cả đều hài hòa một cách kỳ lạ với nhau và với cảnh quan thiên nhiên xung quanh. Được biết công tác trùng tu ở đây tiến hành hàng chục năm qua, nhiều thế hệ các nhà khoa học đã kiên nhẫn tìm lại từng chút một những gì thời gian đã lấy mất.
Ayutthaya là Công viên di sản văn hóa bởi khắp nơi màu xanh của cây cổ thụ và thảm cỏ mượt mà xen giữa những phế tích kiến trúc, không khí trong lành, yên tĩnh, từ đường phố đến khu di tích rất sạch sẽ. Ayutthaya còn được mệnh một ốc đảo của những chùa chiền bên dòng sông Chaophraya. Người Thailand đến đây không chỉ là đến một di sản văn hóa của quá khứ mà họ đến đây để thăm viếng rất nhiều ngôi chùa còn lại từ xa xưa. Phật giáo chính là sợi dây kết nối hiện tại và quá khứ, phải chăng nhờ vậy mà ngày nay Thailand đã bảo tồn rất tốt những di sản văn hóa của tổ tiên, trước hết vì người dân Thái, vì quốc gia mình và sau đó cống hiến cho thế giới.
Ayutthaya được Unesco công nhận là Di sản văn hóa thế giới vào tháng 12-1991.

BÁO PHỤ NỮ TP ngày 22/6/2012