Ngay những thước phim đầu đã cho mình bước vào một không gian ký ức quen thuộc,như trở về độ tuổi thiếu phụ nhiều năm về trước: chút gì xao xuyến và tiếc nuối, một thời khó quên vì những vất vả khó nhọc, vì những gì đã bỏ lỡ, bỏ qua.
Một khu chung cư cũ với những hỉ nộ ái ố vừa đủ để thấy một Sài Gòn nhẹ nhàng, nhân hậu và lạc quan. Tại đó, Quán Kỳ Nam trong một căn nhà giữa những hàng xóm nhiều nguồn gốc: người cố cựu kẻ mới nhập cư, người mất mát kẻ cũng chẳng được gì... tất cả đều lo làm ăn, đều quan tâm đến hàng xóm bằng những cách khác nhau, tất nhiên không thể thiếu sự tò mò thậm chí tọc mạch...
Nhưng tất cả vẫn là một bức tranh mà chủ đạo là gam màu trầm lắng. Câu chuyện trong Quán Kỳ Nam không phải một bi kịch mà là nỗi buồn dịu dàng, giống như khi ta bắt gặp làn khói thuốc lá quen thuộc thoáng qua ngoài khung cửa, một hương cà phê lan nhẹ trên vỉa hè Sài Gòn, một điều gì cảm động nhói lên khi nhìn thấy bức tường quét vôi màu vàng ký ức... Tất cả làm mình chợt nhớ về một thời nào đó, có lúc đã rất cần một nơi để cảm xúc được trào ra, một không gian giản dị mà ấm áp, một người bạn thấu hiểu mà không cần nhiều lời...
Phim đã chạm vào phần “đời” rất thật của con người. Những câu chuyện trong quán không kịch tính, ta như nhận ra mình hoặc người thân quen nào đó trong mỗi nhân vật, mỗi người mỗi gia đình đều có “vấn đề” của mình: những vết thương, niềm tiếc nuối, sự cô độc không thể chia sẻ cùng ai... Nhưng trên tất cả là ai cũng nghĩ về cách họ đối xử với chính vấn đề của mình, và với “vấn đề” của người hàng xóm.... Qua đó, dù người già hay trẻ đều “trưởng thành” hơn trong tình người.
Những cảnh trong phim mang lại không khí nghệ thuật mà vẫn gần gũi, như một lát cắt của văn chương đô thị: tiếng mưa rơi ngoài hiên, bóng người đi ngược sáng, tiếng muỗng khuấy ly cà phê tan chảy vào im lặng, cả tiếng rao mua đồ cũ... Mỗi chi tiết như một gợi ý về ký ức một Sài Gòn chưa xa những đã giữ những câu chuyện cuộc đời không ai biết. Một con hẻm cũ, một bóng người cô đơn trong đêm, một ánh mắt ngập ngừng, một lời chưa kịp nói, hay chỉ là một buổi chiều ngồi trên sân thượng nhìn bầu trời để thấy lòng mình nhẹ đi một chút.
Một chút tiếc nuối kiểu Sài Gòn xưa qua khung cảnh, âm nhạc, cách kể chuyện gợi lại chất “đô thị ký ức” – thứ mà giờ đây nhiều người quan tâm và hay nói đến (nhưng không vì chính ký ức mà vì cái khác). Ký ức và cảm xúc về những gì đã qua thường bất chợt đến trong một chiều mưa, trên một bức tường vàng, nghe một giọng hát xưa... rồi đọng lại trong tim mình, rất lâu... Quán Kỳ Nam đánh thức đúng phần mơ hồ ấy trong mỗi người.
Những ký ức ấy khi chạm vào không còn nguyên vẹn, từng tiếc nuối không thể gọi tên.… nhưng chính sự lẫn lộn đó mới là cảm xúc thật của con người. Nỗi tiếc nuối đẹp không phải thứ làm mình đau, mà là một lời nhắc rằng mình đã sống chân thành trong một thời điểm nào đó. Bộ phim đã mang lại cho người xem một điều, rằng mỗi người đều có một “quán Kỳ Nam” riêng trong ký ức.
Tuy nhiên vẫn có thể nhận ra nhiều chi tiết không giống như mình biết, nhớ về thời ấy. Mà thật ra có phim nào không còn vài điều bất ý, nhất là khi mình quen thuộc một nơi nào đó thì khi xem phim, ảnh, truyện, nghe ca khúc... về nơi ấy chắc đều nhận ra ngay. Như giọng cô Kỳ Nam chẳng hạn, là giọng Bắc 75 chứ không phải 54, nhưng ngay giọng "thuần HN" như vậy giờ cũng hiếm rồi.
Sau buổi chiếu mình chạy xe về chầm chậm trên đường ướt loáng nước sau cơn mưa lớn. Hơi se lạnh lẫn mùi đất ẩm, không khí trong lành... Một cảm giác quen thuộc từ năm nào đó trở về: đêm khuya, sau khi kết thúc việc làm thêm, cũng chạy xe về một mình như vậy. Đó là những giây phút “tự do” của mình sau cả ngày vất vả việc chính việc phụ. Tự do được thong thả trên đường, tự do để tâm trí nghĩ ngợi vẩn vơ, thậm chí cho phép mình có thể tự chảy nước mắt vì thương mình... Thời ấy bao người rất vất vả nhưng cam chịu, và không đánh mất những ước mơ thầm kín... Quán Kỳ Nam gợi lại cho mình những ước mơ không thành ngày ấy, không có gì to tát, chỉ là vụn vặt thôi. Nhưng biết ước mơ dù có thể mơ ước ấy không bao giờ thành hiện thực.
Sài Gòn bao giờ cũng thế, mình luôn tin vậy, dù 50, 40 năm trước hay bây giờ và mai sau! Như mình đã viết “Với riêng tôi, Sài Gòn như một người đờn ông từng trải, phong cách hào hoa phong lưu nhưng tâm hồn chân tình và đa cảm, dù cuộc đời lúc sang trọng khi nghèo khó “lên xuống” bầm dập nhưng không làm mất đi lòng nghĩa hiệp và nhân ái. Nếu một lần nữa bắt đầu cuộc sống và được lựa chọn nơi mình muốn sống, tôi vẫn chọn Sài Gòn. Vì bạn biết không, chẳng bao giờ là muộn để tôi có thể nói với thành phố này: Sài Gòn, em yêu anh!"
]
