Sài Gòn – một đô thị sông nước với sông Sài
Gòn, rạch Bến Nghé là “xương sống” dựng
nên thành phố hai bên bờ với trung tâm hành chính, thương mại, dịch vụ phía quận
1, quận 5; trung tâm công nghiệp chế biến, cảng thị… phía quận 4 quận 8. Nay do
sự phát triển thành phố và nhu cầu cải tạo môi trường nên nhiều cơ sở công nghiệp
đã di dời, không gian đôi bờ sông trở thành “mảnh đất vàng” đối với các nhà đầu
tư.
Việc xây dựng những chung cư cao cấp, khách
sạn và trung tâm thương mại cao cấp là không thể thiếu đối với một thành phố hiện
đại. Tuy nhiên, hai bên bờ sông cần được dành một diện tích thích đáng cho
không gian công cộng, đồng thời quy hoạch các công trình lớn có khoảng lùi
thích hợp với bờ sông sẽ làm tăng giá trị khu vực gần cũng như xa hơn bờ sông.
Quan trọng hơn, không gian dành cho cộng đồng tạo ra sự thân thiện của một
thành phố hiện đại với chính dân cư của nó chứ không chỉ là vẻ đẹp dành cho du
khách hay tiện nghi cho một bộ phận dân cư khá giả.
Điều này ở TP.HCM không khó để thực hiện, bởi
vì phần lớn đất đất đai bên bờ sông Sài Gòn thuộc quyền quản lý của nhà nước.
Quy hoạch với mục đích nào, tỷ lệ bao nhiêu… hoàn toàn phụ thuộc vào tầm nhìn
và ý chí của chính quyền đô thị. Vấn đề còn lại là việc xác định: đô thị , gồm
không gian cảnh quan, di sản văn hóa, môi trường tự nhiên… là của cộng đồng dân
cư – có quyền lợi và trách nhiệm với nguồn vốn xã hội này cho phát triển bền vững;
hay chỉ là nguồn lợi trước mắt của các nhà đầu tư địa ốc và một bộ phận rất nhỏ
trong công đồng.
Nhữnng con sông chảy qua
thành phố được
coi là một lợi thế về cảnh quan tự
nhiên, bên cạnh lợi thế về giao thông và môi trường.
Sông qua thành phố tạo nên diện mạo của thành phố. Nhiều đô thị hình thành bên
bờ sông quan trọng của một vùng, con sông như đường giao thông kết nối đô thị với
những vùng xung quanh và là “điểm nhấn”
trong quy hoạch đô thị bởi vì nơi đó là không gian công cộng: công viên, khu dịch
vụ vui chơi giải trí, không gian nghệ thuật đương đại (trưng bày các tác phẩm
điêu khắc, nghệ thuật sắp đặt), không gian lễ hội... Công
trình được ưu tiên xây dựng là những
cây cầu như những “chứng nhân” lịch sử thành phố: quá trình mở rộng, nhu cầu
giao thông của dân cư, kỹ thuật xây dựng, nghệ thuật và kiến trúc... Những cây
cầu có khi còn trở thành biểu tượng của thành phố,
chúng đẹp hơn là nhờ khoảng không
gian thoáng đãng hai bên bờ. Điều này Đà Nẵng đã làm rất
tốt với sông Hàn, trong khi đó đã nhiều năm qua TP.HCM không có cầu mới bắc qua
sông Sài Gòn.
Quy hoạch bờ sông tốt sẽ góp phần nâng cao giá trị của cảnh quan nhân văn từ cảnh
quan tự nhiên. Làm đẹp hơn cho cảnh quan này và tạo điều kiện cho mọi người được
hưởng thụ giá trị văn hóa ở đôi bờ sông, đó là trách nhiệm của chính quyền. Lịch sử phát triển của Sài Gòn – TP.HCM đã gắn liền với sông Sài
Gòn và đây là một ưu thế trời phú không phải thành phố nào cũng có được. Vấn đề
là theo thời gian, chính quyền có biết cách tận dụng ưu thế đó hay không. Câu
trả lời và hành động như thế nào thuộc về chính quyền và nhà quản lý rồi đây sẽ
lưu dấu cho thế hệ mai sau.
Nguyễn Thị Hậu
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét